Her insanın içinden geçtiği belli gelişim dönemleri vardır. Her gelişim döneminin kendine göre özellikleri ve gelişim görevleri vardır. Bu gelişim görevlerinin tamamlanması kişiden kişiye farklılık gösterse de benzer süreçler yaşanır.

BEBEKLİK DÖNEMİ (0-2 YAŞ)

Bağlanma davranışı en önemli görevdir. 6. ayda bebek anneye bağlanma davranışı gösterir.

Duygusal, psikomotor ve algısal olgunlaşmanın gerçekleşmesi beklenir.

İlkel bir neden sonuç ilişkisi kurulabilir.

Yürüme davranışını göstermesi beklenir.

İlk dil gelişimi ve dil için kritik dönem buradadır.

Katı besinler yenilebilir.

Sosyal çevre ile ilişki kurulmaya başlanır.

İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİ (2-6 YAŞ)

Dil gelişimi bu evrede tamamlanır.

Kendi davranışları üzerinde otokontrol kurar.

Hayali oyunlar oynanır.

Özbakım becerilerinin yerine getirilmesi beklenir.

Cinsiyet, cinsiyet farklılıkları ve mahremiyeti öğrenmesi beklenir.

Grup oyunlarında statü ve rol dağılımı yoktur.

Erken ahlak gelişimi bu evrededir.

Cinsiyet rolleriyle özdeşim kurulur. (Kızların anneyi, erkeklerin babayı taklit etmesi gibi)

SON ÇOCUKLUK DÖNEMİ-OKUL ÇAĞI (6-12 YAŞ)

Oyun becerilerini geliştirmesi beklenir.

Kendine karşı bütüncül bir algılayış tarzı geliştirilir.

Yaşıtlarıyla iyi ilişkiler kurması beklenir.

Cinsiyet rollerinin öğrenilmesi tamamlanır.

Okuma, yazma ve hesap becerilerinin gelişimi beklenir.

Değer yargıları ve ahlaki gelişim oluşur.

Kişisel bağımsızlık gelişir.

Sosyal gruplara ve kurumlara karşı tutumlar oluşur. İlk tutumsal nitelikler burada görülür.

ERGENLİK DÖNEMİ (12-18 YAŞ)

Bireyin yetişkin bir fiziksel yapıya ulaşması beklenir.

Duygusal bağımsızlığa kavuşması beklenir.

Akran gruplarına üyelik ve aidiyet kavram arayışları bu dönemde gelişir.

Cinsiyet rollerine uygun davranışlar bu dönemde alınır. Yani cinsiyet rollerinin ortaya konması bu dönemdedir.

Mesleki ilgi oluşur ve netleşir. Mesleki kristalleşme bu dönemdedir.

Birey toplumsal sorumluluk alır.

Değişen bedene uyum sağlaması beklenir.

Fiziksel olarak kendini kabullenme görülür.

Kimlik duygusunun gelişmesi beklenir.

 

GENÇ YETİŞKİNLİK DÖNEMİ (18-35 YAŞ)

Ebeveynlerinden bağımsız olması beklenir.

İçselleştirilmiş bir ahlak örüntüsü gerçekleşir.

Yakın dostluk ilişkisi kurulması beklenir.

Evlilik ve kariyer olgusu bu yaşlarda gerçekleşir.

 

ORTA YETİŞKİNLİK DÖNEMİ (35-60 YAŞ)

 

Aile kurma.

Toplumsal katkı.

Mesleki zirve hedeflenir.

 

YAŞLILIK DÖNEMİ (65 YAŞ ÜZERİ)

 

Derin bir entelektüelleşme beklenir.

Eşin ölümüne uyum söz konusudur bu dönemde.

Ölüm hakkında belirli bir tutum geliştirme.

 

GELİŞİM GÖREVLERİ ÖZELLİKLERİ

Bireysel büyüme ve gelişme süreklidir.

Bir dönemin gelişim döneminin hazırlığı önceki dönemden başlar.

Bir dönemde başarıyla yerine getirilemeyen görevler ileriki dönemleri olumsuz etkiler.

 

Her gelişim döneminin öncelikleri vardır. Hayattaki önceliklerimizi, hedeflerimizi belirleyerek yaşantımıza yön verecek davranışları seçeriz. Sadece bugünü düşünerek yaşamak bizi yanıltabilir, çünkü gelecek döneme hazırlık yapmak bizim bugünden bazı önlemler almamızı zorunlu kılar. Örneğin içinde bulunduğunuz ergenlik döneminde arkadaş ilişkileri ve meslek seçimi öncelikli konulardır. Bu konularda başarılı bir şekilde gelişimi tamamlamak, sizin genç yetişkinlik dönemine daha sağlıklı geçmenizi sağlar. Hedefinizi net olarak belirlemiş olamayabilirsiniz, ileride hangi mesleği seçeceğinize karar vermemiş olabilirsiniz, ama bu sizi amaçsızlığa sürüklemesin. Bir üniversite hayaliniz varsa lise mezunu olarak kalmayıp üniversite mezunu olmak istiyorsanız, kendinizi tanımaya çalışın. Bu döneme kimlik kazanma dönemi de diyebiliriz. Kendinize roller deneyin, hayal kurun, bugünden 10 yıl sonra kendinizi nerede hayal etmek size iyi geliyor, hangi meslektesiniz, nerede çalışıyorsunuz, evli misiniz, ne tür bir yerde yaşıyorsunuz, doğduğunuz büyüdüğünüz yerde mi farklı bir yerde mi? Bunları düşünürken bir yandan kendinizi tanıyın. Neyi ne kadar yapabiliyorsunuz, hangi derslere ilginiz var, hangi derslerde zorlanıyorsunuz? Prensipli ve yoğun çalışmayı mı tercih ediyorsunuz, plansız biraz daha serbest olunca mı daha iyi çalıştığınızı düşünüyorsunuz? Çalışmalarınızın karşılığını ne kadar alıyorsunuz? Kendinize küçük denemeler yapıp eksik olduğunuz dersleri tespit etmeye çalışıyor musunuz? İleride çalışmak istediğiniz ortam nasıl? Ne ile uğraşmak istiyorsunuz? İnsanlarla iletişimin yoğun olduğu meslekler mi, elektronik aletlerle makinelerle ilgilenmek mi, bilişim teknolojilerini sıkça kullanacağınız bir meslek sahibi olmak mı, ofis tarzı kapalı bir ortamda çalışmak mı yoksa çalışma alanınızın geniş olmasından dolayı sürekli seyahat edebileceğiniz bir meslekte çalışmak mı, bir şeyler çizmek ve tasarlamak üzerine kurulu bir meslek mi?

Bu soruları kendinize sorup sizi mutlu edecek şeyleri belirlemeye çalışın. Seçenekler çok fazla, siz ancak birisini tercih edecek ve tercihinizin sonuçlarını yaşayacaksınız. O yüzden bu sorulara verdiğiniz yanıtlar size bir yol haritası çizecek. Sonrasında bu tercih etmek istediğiniz seçeneği elde edebilmek için neler yapabileceğinize odaklanın. Yapmanız gereken şeyler neler? Birtakım sorumluluklar alıp, fedakarlık yaparak bazı isteklerinizden vazgeçmeniz gerekebilir. Bu başlarda can sıkıcı olsa da emin olun buna alışacaksınız. Ve yaptığınız fedakarlıkların karşılığını almaya başladıkça, hedefinize yaklaştığınızı fark ettikçe artık sizin değerlerinizle daha uyumlu bir yaşam sizi bekliyor olacak. Önceliklerinizi iyi belirleyin.

GÖRDES ANADOLU LİSESİ REHBERLİK SERVİSİ